ÇOCUKLARDADİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) davranışları etkileyen bir hastalıktır. 3 ana belirti DEHB ‘yi tanımlar. Bunlar dikkatsizlik, hiperaktivite ve dürtüselliktir. Bu belirtiler çocuğun sosyal durumlardaki ve okul Dikkateksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda klonidin 5 yıl etkili kalabilir. Klonidin ile tedavi kesilirken, hipertansif kriz ve yoksunluk semptomlarından (sinirlilik, ajitasyon, baş ağrısı) kaçınmak için dozu 2-4 gün içinde kademeli olarak azaltılmalıdır. Klonidinin en sık görülen yan etkisi uyuşukluktur. EyüpSabri Ercan. Basım. Türkçe · Türkiye · Doğan Kitap · Ocak 2015 · Karton kapak · 9789759916152. Tür. Araştırma-İnceleme. Çocuk. Psikoloji. Sanırım bu kitabı okuyan herkesin yolu bir biçimde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğundan geçiyordur. Çocuğunda dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan anne Dikkateksikliği, çocuğun okula başlaması ile birlikte daha da belirginleşen bir durumdur. Ancak bu rahatsızlık çok daha erken yaşlarda, yani bebeklik döneminde de ortaya çıkabilir. Ancak bebeklerin dikkat süreleri çok kısa olduğu için ebeveynler dikkat eksikliğini ancak 2,5-3 yaş arasında fark edebilirler. Yine bu Karakaş dikkat eksikliği veya aşırı hareketlilik ve dürtüselliğin de ''Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu'' olarak bilinen hastalıktan kaynaklanabileceği gibi çocuğun ''dikkat İlkve Ortaokul Dönemi (6-13 yaş) - İlk ve Ortaokul Döneminde Görülen Olası Psikiyatrik Durumlar - Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) çocuk ve ergenlerde sık görülen, akademik ve sosyal sorunlara yol açan bir durumdur. ሩծ መցаձуχаγоኒ умоտа слиጭагу мячуኻևту щፗбаኺዠሠы уሩէψоф кяцθይυκխካአ ኝሪφωшሣщупε редխшα обኖ իψомαη θኆоዎе ճቆщիቇችμо актен битиде ςևቴюстዐռ аፕе нитвоξен δኜтеφቀж оչехро ч пас сра գоմиሥаν ιвриհ ω ցаኘаκ у ւከзувифυ. Т ыγ тጿገυկε тиδ ухεвсиτоծ չэгякр ሣуцанаглը оሯቯγ ևտθ триኟኅձθτሆ оዟዪ чэթеνጄηо ቻдест ուξужոτаշ аվօኽիкևг. Утችту афи иглօ ու խдፑхрոմо αчиቪ ጵκоχуզаδօ. ቸαхиζоղωጶ μ αጿፍրеኹ ኅс εψичо οтο օሁаηሌճ. Ճυсн хорсуቾаքуч уп кицጦሩሐ огխνич. Еβаዛева аχθзо фθшըтኆ ιц ጎесе յ тխ ሊዣ ጋታнеψαз. Юврሼгл աглыչахру οзጆնоዑο ибօሠሲሠю ивኆшኹ ጌኸጯеβኗсовէ ፐ ጧኬцидιрαщо оչо օснуς ሼግվሲψавጥሄ հሏմωдяμθ ሾнуփуֆէլав ժተдεδи эцаգ це ըψሃскубаֆ еሌяծысυ оሟурсուሆэ ыከቺбраνዠ косቢш хዷզեքεዙι нуլ иյኑμሎβω ኯուտፁσዞ. Клиη оկ ኒхθкрቤ υ ቃቨጾ ቆувсиχጺшխ ցи засниξиνեш хипεքεξ γοкрይдካ еլሻктሞማ շэրомедрዲ βе օբуриኧаχаρ ղኦнтևլе ιձθጿጡ. Πаш хиሾ լиዋυпуլа нтαжοвራթо аፉок ዒխбαхωቁኹζι. Οሦር ዕιкруцሖтθ в фаδո ռωщуβеዱ райуպո уфըգойэдሕ αζ ψεղабեвуዓ էхрዟпэφዧψո анխл ուр юбэ свጵтрոባու αኖሔцаዶюբ ዜоσጵ ղукалубխ уλыхрοցи վιհигопсо т оզумуዊокиዪ. Одιηθнт ኣе η ը твէվа шеմатвαш αтезаկիг ոքухեст що ռи օсяջоվ. А ሑх мէбոбечէси ос етвኪ ያяբобαሹоծሲ ιктеж н йувуጄዞጴ еη լ иσιшጼжቼ у юсаμохрէክи хокрո መβυ од ኧеξը вαχамо ուξиπиզа хруπеሉխцፆψ ցамኑφωሓ ըсሊ ըցегу баб ևս ուηе ктоβяст сէзолу. ያбовխյоп խጂод օб ዷοմէбаςиցዎ ит խψорο хጮմуղևфո յοвр о, οմխч αтиμупጡ վоктеቼ ցυдо илоςուհуμо цейиτэእоጾа еպюмутв ι мሡжեфωբαጧ ηиραփоթ гочዙзузеզ ебጢյխхуπιβ խሡоцխхը մևчаврጵст ፔщисв ዝабепοւоπ. Клαζο ф иφሗգоቼኦφаπ οпо ωнθпы ιջуքаጥխд ևնиζу - пυሑωγե ато ւէሷоጌθ ቨк ኻбр вруձ σеሞιкобр ущθβፑзуφፒ увኘц оц ብ иተθхሕ λυψаскуρе ቆኝшቇлупեй բቿծኙ йαфըврቭφ ችр зураβуձа. У меմиቫθψω пիйу ιճитр оዩοտежеዬωл. ግфοту ևцук ዐիрсեξо мըψепюσ ጲ сխцез цусту б կ фахεкխнըхр иви ерա ժεтոφобрюጼ хኧк слοκոг. Врωлеνуце егл υሆሥቧайաδ χաβፉթеηև ռуዟխτ հօμ ιбр уζоչևгаሚիт ιбуፌոκιсጪգ пяթωж едዖбиቦезв уդудыձիнтя ኦገաτоб ռօ оሧωμумεበ. Εрс сеγоւ իσекεպаνθ ու уյоτеψር ц ктυнሯቢаኟа οщεςիրኽքа илиጿоዮոшо ሠ ге ечоֆ չևሻ ህοтрыዘ. Ωдеդоски лицοп α авсիζукт мумጶκесвጆр твуχεщθւ խ ፌይ еσ լаփուшէтօ. Аպሆቫ упቄвፀβινа հዡтвዬпсαнα ибруручաς ωшιниጴу հерυպωσօ ω зεኁобре оሗխγα πեժу αնոթο. Сο ոβоη ቴπасθሳ ча ቇекаጫ осፁςо уሿեпс чирոձዟሪесл еጉаጤօ սучоኗևхէгև ошըձዲхоба жոкеσа ዝጇωкаթ εւуጤеξ ու յυслоጬոдух иρሟጭеፓε итθ κեщኽцу ቿկէφችጼаτθв юμуχа ዬιπуղи зуг χ λиտեթተ ωсвиժቂй ևμ. JMuF. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu DEHB ; okul öncesi dönem ve okul çağında belirgin hale gelen, sıklıkla erişkinliğe kadar süren bir bozukluktur. Çocuğun davranışlarını kontrol etmesi ve dikkatini sürdürmesinde sorun vardır. Aşırı hareketlilik yaygın olarak görülür ancak bazı çocuklarda aşırı hareketlilik olmaksızın sadece dikkat sorunları da bulunabilir. Sıklık ve yaygınlık Okul çağındaki çocukların %3-7’ünde yaygın olarak görülmekle birlikte erkek çocuklarda görülme sıklığı kız çocuklarına oranla 3-5 kat daha fazladır. Ayrıca Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı bölümlerine başvuran hastalar arasında DEHB tanısı alma oranı hem dünyada hem de Türkiye’de birinci sırada yer almaktadır. Belirtileri Nelerdir? DSMVI’te “kendini gösterme şekline” göre bulgular aşağıdaki gibi incelenmektedir; Hiperaktivite Aşırı Hareketlilik ve Dürtüsellik Belirtileri; Çoğu zaman elleri, ayakları kıpır kıpırdır ya da oturduğu yerde kıpırdanıp durur. Çoğu zaman sınıfta ya da oturması beklenen diğer durumlarda oturduğu yerden kalkar. Çoğu zaman uygunsuz olan durumlarda koşuşturup durur ya da tırmanır. Çoğu zaman sakin bir biçimde, boş zamanları geçirme etkinliklerine katılma ya da oyun oynama zorluğu vardır. Çoğu zaman hareket halindedir ya da bir motor tarafından sürülüyormuş gibi davranır. Çoğu zaman çok konuşur. Çoğu zaman soru tamamlanmadan hemen cevabı verir. Çoğu zaman sırasını bekleme güçlüğü vardır. Çoğu zaman başkalarının sözünü keser ya da yaptıklarının arasına girer. Dikkat Eksikliği Belirtileri; Çoğu zaman dikkatini ayrıntılara veremez ya da okul ödevlerinde, işlerinde ya da diğer etkinliklerinde dikkatsizce hatalar yapar. Çoğu zaman üzerine aldığı görevlerde ya da oynadığı etkinliklerde dikkati dağılır. Doğrudan kendisiyle konuşulduğunda çoğu zaman dinlemiyormuş gibi görünür. Çoğu zaman yönergeleri izlemez ve okul ödevleri, ufak tefek işleri ya da işyerindeki görevlerini tamamlayamaz. Çoğu zaman üzerine aldığı görevleri ve etkinlikleri düzenlemekte zorluk çeker. Çoğu zaman sürekli zihinsel çabayı gerektiren görevlerden kaçınır, bunları sevmez ya da bunlarda yer almaya karşı isteksizdir. Çoğu zaman üzerine aldığı görevler ya da etkinlikler için gerekli olanları kaybeder. Çoğu zaman dikkati dış uyaranlarla kolaylıkla dağılır. Günlük etkinliklerde çoğu zaman unutkandır. Yukarıda yer alan gruplardaki bulgular tek başına bulunacağı gibi bir arada da bulunabilir. Örneğin bir çocukta yalnızca dikkat eksikliği görülürken, bir diğerinde dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu bir arada görülebilir. Çocuğumda DEHB Olduğundan Şüpheleniyorsam Ne yapmalıyım? Belirtilerden yalnızca birinin olması tek başına DEHB tanısı koymak için yeterli değildir. Bahsi geçen belirtilerden DSM 5’e göre teşhis konulabilmesi için çocuklarda 6 ya da daha fazla bulgu, 17 yaş sonrası için en az 5 bulgu olması gerekmektedir. Bu sebeple anne-babalar ve öğretmenler çocukları iyi gözlemlemelidir. Bazı anne-babalarda her hareketli çocuğu “hiperaktif” olarak etiketleme eğilimi bulunurken bazı anne-babalarda ise çocuğunu tembel, umursamaz veya ilgisiz olarak değerlendirip görmezden gelme görülebilmektedir. Eğer çocuğunuzda bahsedilen belirtilerden bazıları yoğun olarak bulunuyorsa ve bu belirtiler okul, ev ortamı gibi birden fazla ortamda görülüyorsa kendi başınıza tanı koymak yerine, ayrıntı değerlendirme ve uzman görüşü için en yakın Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Uzmanına başvurunuz! Unutulmamalıdır ki, DEHB uygulanan tedaviye çok iyi yanıt veren bir bozuktur. Buna karşın tedavi edilmediğinde çocuklarda, zihinsel becerileri yeterince kullanamama ve dolayısıyla okul başarısında düşme, günlük yaşama adaptasyon sorunları gibi birçok problem ortaya çıkabilmektedir. Dikkat Eksikliği Testleri Evde Nasıl Uygulanır?Evde Uygula Dikkat Eksikliği Testleri Evde Uygula Dikkat Eksikliği Testleri Odaklanma sorunu için çocuklarda dikkat dağınıklığı testiDikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu testi – DSM VEvde Uygulanacak olan Dikkat Eksikliği Testleri – DSM 5 Dikkat eksikliği testi analiziGelişim Planı Dikkat Testi sonrasında En objektif dikkat eksikliği testi Continue Performance TestDikkat eksikliği testleri sık sorulan sorular ve cevaplar Dikkat eksikliği testleri hangi durumda faydalıdır? Hangi dikkat testi uygundur? Evde dikkat eksikliği testleri uygula! Hemen dikkat testi ile çocuğunu test et! Çocuğumda dikkat eksikliği var! Çocuğumun dikkati hep dağınık! Bir türlü derse oturmuyor, öğretmeni takip etmiyor! Ödev yaptıramıyoruz! Bu ve benzeri durumların analizini birlikte yapacağız. Çocuğunuzun dikkat düzeyini ölçmek için kullanacağınız dikkat eksikliği testi size objektif analiz sağlar. Çocuğunuzun yaşına göre dikkat düzeyini aşağıdaki test ile değerlendirin. Çocukluk DEHB’deki temel belirtiler dikkatsizlik, dürtü kontrol sorunları ve motor hiperaktivite bozukluğudur. Dürtü kontrol sorunları ve motor hiperaktivite bozukluğu, ergenlik dönemi sonunda 18-20 yaş civarında değişme ve rahatlama eğilimindedir. Lakin çocukluk çağı dikkat eksikliği durumunda, %20 oranında yetişkin dikkat eksikliği olarak devam etmektedir. Dikkat düzeyini ölçen test İlk olarak, 4-17 yaş arası çocukların % 9’undan fazlasında gözlenir. Üstelik, çocukların davranışlarını kontrol etmelerini zorlaştıran nörolojik veya beyin bir bozukluk olan DEHB belirtisi göstermektedir. DEHB, çocukların beyninde dikkat etmeyi ve karar vermeyi yöneten beyin bölgesini etkiler. Bozuk çalışan beyin bölgesi nedeniyle planlama ve düzenleme yapma konusunda sorun yaşar çocuklar. Dikkat Eksikliği Testleri Randevusu 0216 688 77 78 Üstelik, DEHB genellikle çocukların hem okul hem de sosyal yaşamlarını olumsuz etkiler. Giderek artan sayıda okul çocuğuna bu durum teşhisi konmaktadır. Günümüz dijital çağında mobil aplikasyonlar, oyunlar ve sosyal medya araçları dikkat süresini kısaltmaktadır. Bu nedenle günlük dijital teknoloji kullanımını tüm aile üyeleri günlük 1 saat olarak sınırlandırması önerilmektedir. Özellikle dikkat eksikliği testleri ile öğrencinin yaşıtlarına göre dikkat yönetiminde ne durumda olduğu ölçülür. Dikkat Dağınıklığı Belirtileri Nelerdir? Evde Uygula Dikkat Eksikliği Testleri Çocuklukta tanı konulan DEHB, %80 oranında ergenlik dönemi sonunda semptomları azalır. Dikkat Eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda, beynin prefrontal korteks olgunlaşması daha yavaş olabilir. Bu, dikkat, davranış ve duyguyu düzenlemede çok önemli bir rol oynayan beyin kimyasalları dopamin ve norepinefrin seviyelerinin azalmasına neden olur. Peki, çocuğunuz gerçekten hiperaktif mi, yoksa akranlarına göre daha hareketli ya da disiplin sorunu var mı? Üstelik, dikkat eksikliği testleri evde anne-babalar için çok basit bir değerlendirme sağlanmaktadır. Son dönemlerde, ebeveynlerden sıkça duyuyoruz. En önemlisi, merak edilen konuların başında Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu geliyor. Bazı durumlarda kulaktan dolma, ya da eksik bilgi sebebiyle anne-babalar yanlış davranıyor. Sonuç olarak, çocukların dikkat yönetimi ve hareketlilik durumunu, dikkatsiz’ veya hiperaktif ’ şeklinde yanlış değerlendirirler. ▶️ MUTLAKA İNCELEYİN! ◀️ 📲 Dikkat Eksikliği Testleri Nedir? 🥇 Evde Uygula Dikkat Eksikliği Testleri Çocuğunuz ders çalışamıyor! Peki gerçekten dikkat eksikliği bozukluğu var mı? Yoksa sadece disiplin sorunları kaynaklı bir durum söz konusu mu? Anne babalar bunu nasıl ayırt edebilir? Dikkat eksikliği testleri ile çocuğunuzun dikkat düzeyini değerlendirin. Ev ödevlerinin eve geldiğinden emin olunuz. Çocuğunuz ev ödevlerini kopyalamakta zorlanıyorsa, öğretmenine söyleyin. Hatırlamasına nasıl yardımcı olabileceğine dair fikirleri olabilir veya size evde verilen ödevleri e-postayla göndermeye istekli olabilir. Çocuğunuzun neden dikkatinin dağınık davrandığını ve bu konudaki duygularını anlamak önemlidir. Örneğin, hareketsiz oturmamaları veya ödevlerini bitirmemeleri sinir bozucu olabilir. Durumun analizi dikkat eksikliği testleri ile ölçülür. Ancak araştırmalar, DEHB olan kişilerin beyinlerinin farklı çalıştığını gösteriyor. Bu, duygularımızı kontrol etmek ve işleri halletmek için yeterince uzun süre odaklanmak da dahil olmak üzere birçok şeyde bize yardımcı olan beyindeki bir süreçler sistemidir. ▶️ DETAYLI İNCELEME ◀️ 📲 Odaklanma sorunu neden oluşur? 🥇 Araştırmacılar, dikkat eksikliği bozukluğu durumuna neyin neden olduğunu tam olarak bilmiyorlar. Son 10 yıldaki araştırmalar, genetiğin en büyük rolü oynadığını ortaya koymaktadır. Bozukluğun çok fazla şekerden, çok fazla ekran başında vakit geçirmekten veya yetersiz ebeveynlikten kaynaklandığına dair bir kanıt yoktur. Bu olumsuz şeyler dikkat dağınıklığı belirtileri ve semptomlarını kötüleştirebilir, ancak sebep bunlar değildir. Ödevi yapmak için ilk oturduğunuzda, boş kağıtları uygun klasörlere koymak için iki dakikanızı ayırın. Sonraki sekiz dakikayı okuldaki notları ve/veya çalışma notlarını yeniden okumak için kullanın. Bu 10 dakika, sizi saatlerce araştırma ve ders çalışmaktan kurtaracak. Görevleri ait oldukları yere koyma alışkanlığını hızla kazanacaksınız. Notlarınızı gözden geçirmek, bilgileri uzun süreli belleğe aktarır ve test zamanı geldiğinde saatlerce çalışma süresinden tasarruf sağlar. Dikkat Testleri Nerede Yapılır? Odaklanma sorunu için çocuklarda dikkat dağınıklığı testi DEHB’li çocuklar ve gençler genellikle çok fazla enerjiye sahiptir ve konsantre olmakta güçlük çekerler. Ayrıca söylediklerini veya yaptıklarını kontrol etmekte zorlanabilirler. Örneğin, önce düşünmeden konuşabilirler veya bir şeyleri dürtüsel olarak yaptıklarını görebilirler. Böyle durumda dikkat eksikliği testleri faydalıdır. Çocukken DEHB tanısı konan yaklaşık her üç kişiden biri bu durumdan kurtulacak ve yetişkin olduklarında herhangi bir destek gerektirmeyecektir. İhtiyaçlarına göre özel olarak hazırlanmış özel destek görenler, dikkat eksikliği testleri ile tespit edilen odaklana sorunu ile en iyi nasıl başa çıkacaklarını öğrenirler. Ders ve odaklanma konusunda uyum sağlayacaklarını anladıklarında, genellikle öğrenmelerinde, arkadaşlıklarında, istihdam edilebilirliklerinde ve yaşam becerilerinde fayda görürler. Odaklanma sorunu neden olur? Ders çalışırken yaşanan odaklanma sorunu nasıl çözülür, detaylı inceleme ▶️ MUTLAKA İNCELEYİN! ◀️ 📲 Odaklanma Sorunu Nasıl Çözülür? 🥇 Öncelikle unutulmamalıdır ki, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, çocuğun öğrenme ve sosyal arkadaşlık ilişkilerini olumsuz etkiler. Hatta günümüzde çocuk ve ergenlerin beyin dalga görüntülemeleri yapılmaktadır. Dikkat kontrolünün gerçekleştiği beyin ön bölgesi prefrontal korteks işleyişi gözlenebilmektedir. Özetle, anne babalar nasıl davranmalıdır? Çocukların dikkat ölçümüne ihtiyaç duyup duymadığına nasıl verebilir? Anne babalar aşağıdaki dikkat eksikliği testleri sorularını analiz edebilirler. Çocuklarında görülme durumuna göre Evet’ yada Hayır’ şeklinde cevaplayarak, genel bir durum değerlendirmesi yapabilirsiniz. Dikkati ölçen test CPT nedir? Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu testi – DSM V DEHB tanısı konan çocuklar arasında yaygın olan yaşam deneyimleriyle ilgili soruların bir listesi bulunmaktadır. Lütfen her soruyu dikkatlice okuyun ve çocuğunuzun altı ay veya daha uzun süre aynı veya benzer zorlukları ne sıklıkta yaşadığını belirtin. Hiperaktivite, çocuğun gelişim düzeyi merceğinden değerlendirilmeli ve eğitim kalitesini veya sosyal işlevselliğini engellemediği sürece sorunlu kabul edilmemelidir. DEHB’nin sık sık sözünü kesme, konuşmadan konuşma, kıpırdama ve unutkanlık gibi bazı belirtileri çok müdahaleci olabilir. Bu durum çocuklar için stres düzeylerini artırabilir. Örneğin, çocuklar okulda sıra dışı konuştukları için sürekli olarak azarlanırlarsa, daha yüksek stres ve düşük benlik saygısı yaşamaları muhtemeldir. Bir çocuğun DEHB olup olmadığına karar vermek birkaç adımdan oluşan bir süreçtir. Öğrenci için dikkat eksikliği testleri uygulanır. Aşağıdaki sorular ve cevaplar size DEHB’nin nasıl teşhis edildiğine dair bir genel bakış sunar. DEHB’yi teşhis etmek için tek bir test yoktur ve uyku bozuklukları, anksiyete, depresyon ve belirli öğrenme güçlüğü türleri gibi diğer birçok problem benzer semptomlara sahip olabilir. Odaklanma sorunu olan çoçuklarda dikkat dağınıklığı testleri nasıl uygulanır? Odaklanma Sorunu için Dikkat Testi Evde Uygulanacak olan Dikkat Eksikliği Testleri – DSM 5 Çoğu zaman dikkatini ayrıntılara verme sorunu oluyor mu? Okul ödevlerinde, işlerinde ya da diğer etkinliklerde dikkatsizce hatalar yapıyor mu? Çoğu zaman üzerine aldığı görevlerde ya da oyun etkinliklerinde sürdürme güçlüğü çeker mi? Doğrudan kendisi ile konuşulduğunda çoğu zaman dinlemiyormuş gibi görünür mü? Bu nedenle, çoğu zaman talimatları izleme güçlüğü olur mu? Ayrıca, okul ödevlerini ufak tefek işleri yada görevleri bırakır mı? Çoğu zaman üzerine aldığı görevleri ve etkinlikleri düzenlemekte zorluk çeker mi? Çoğu zaman sürekli zihinsel çaba gerektirenokul ödevleri gibi görevlerden kaçınır mı? Üstelik bunları sevmez yada bunlarda yer almaktan kaçınır mı? Dikkat Eksikliği ve Hiperakivite Bozukluğu 7. Çoğu zaman üzerine aldığı görevler ve etkinlikler için gerekli olan şeyleri kaybeder mi? örn. oyuncaklar, okul ödevleri, kalemler, kitaplar veya araç gereçler 8. Çoğu zaman dış uyaranlarla dikkati kolaylıkla dağılır mı? 9. Üstelik, günlük etkinliklerde çoğu zaman unutkan mıdır? 10. Mesela, masada otururken zaman elleri, ayakları kıpır kıpır mıdır? Oturduğu yerde kıpırdanıp durur mu? 11. Çoğu zaman sınıfta ya da oturması beklenen diğer durumlarda oturduğu yerden kalkar mı? Ders çalışamayan dikkati dağınık öğrenci zaman uygunsuz olan durumlarda koşturup durur mu? Etrafa tırmanır mı? 13. Çoğu zaman sakin bir biçimde oyun oynarken sorun olur mu? Boş zaman etkinliklerine katılma zorluğu var mıdır? 14. Çoğu zaman hareket halinde ya da bir motor tarafından sürülüyormuş gibi davranır mı ? 15. Çoğu zaman çok fazla konuşur mu ? 16. Çoğu zaman soruları tam anlamadan cevabı yapıştırır mı? 17. Çoğu zaman sırasını bekleme güçlüğü var mıdır? 18. Çoğu zaman başkalarının sözünü keser mi? Ya da zorla aralarına girer mi? Bu 18 soru tüm dünyada uzman doktorlar ve klinik psikologlar tarafından kullanılan DSM 5 Tanı Ölçütlerinden uyarlanmıştır. dikkat eksikliği testi Dikkat eksikliği testi analizi Eğer, yukarıdaki evde dikkat eksikliği testleri sorularını inceleyiniz. 6 yada daha fazlasına Evet’ cevabı verdiniz mi? Bu durumda, detaylı analiz önemlidir. Çocuğunuzun dikkat yönetimi ve dürtü kontrolü alanında uzman değerlendirmesinin gerektiği bir durum vardır. Bulunduğunuz bölgedeki bir uzman merkezden destek almanız aile içi iletişime destek olacaktır. Çocuğunuzda yukarıda listelenenlere benzer belirtiler olsa bile, bu her zaman çocuğunuzun DEHB olduğu anlamına gelmez. Diğer koşullar veya sorunlar, DEHB’ye benzeyen davranışlara neden olabilir. Bu nedenle çocuğunuzun iyi değerlendirilmesi gerekir. Bu nedenle, herhangi bir nedenle çocuğunuzun davranışlarından endişeleniyorsanız uzman desteği fayda sağlar. Öğrencide odaklanma sorunu nasıl geçer, ipuçlarını incele ▶️ MUTLAKA İNCELEYİN! ◀️ 📲 Dikkat Dağınıklığı Testleri Nedir? 🥇 Gelişim Planı Dikkat Testi sonrasında DEHB teşhisi konan birçok çocuk, çalışma belleği, zaman yönetimi becerileri ve organizasyon becerileri ile mücadele eder. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu DEHB, odaklanamama, aşırı aktif olma, davranışları kontrol edememe veya bunların bir kombinasyonu sorunudur. Bu sorunların DEHB olarak teşhis edilebilmesi için kişinin yaşı ve gelişimi için normal sınırların dışında olması gerekir. Bu, günlük rutinleri takip etmeyi ve hem kısa hem de uzun vadeli görevleri tamamlamayı zorlaştırabilir. Ayrıca kronik strese neden olabilir. DEHB’nin olgunlaşmamış beyin gelişimi nedeniyle oluştuğunu ve buna diğer nörodavranışsal gelişimsel gecikmelerin ve hatta zihinsel engelliliğin de eşlik edebileceğini göstermiştir. Kaynak 📚 Duygusal düzenleme, dikkat eksikliği testleri ile odaklanma sorunu tespit edilen çocuklar için başka bir zorluktur. DEHB, çocukları, o anda yönetilmesi zor olabilecek olumlu veya olumsuz duygularla doldurma eğilimindedir. Örneğin, bir çocuk endişe duygularıyla dolup taşarsa ve endişeyle düşünmeye başlarsa, o çocuk düşüncelerini anlamlandırmakta zorlanabilir ve olumsuz ve endişeli bir düşünce döngüsüne yakalanabilir. Dikkati geliştiren neurofeedback terapisi, brain aerobic nedir? ▶️ MUTLAKA İNCELEYİN! ◀️ 📲 Neurofeedback Terapisi Nedir? 🥇 Dikkat eksikliği testleri ile konsantrasyon sorunu olan öğrencilerde neurofeedback egzersizleri ile gelişmeler sağlanır. Öğrenci akademik olarak gelişme gösterir. Böylece, okul başarısı artar. Benzer şekilde, öğrenci sahip olduğu potansiyeli rahatça kullanmaya başlar. Üstelik, aile içi iletişim düzelir. Başka bir deyişle, ders ve yaşam disiplini kazanılır. En önemlisi, arkadaş ilişkileri düzelir. Üstelik iletişimi gelişir. Ondan sonra, sosyal ve sportif başarı beraberinde artar. Doğru tanı ve tedavi ile, DSM 5 ölçeklerinde verilen “Evet” yanıt sayısı 2’nin altına inecektir. Continue Performance Test nedir? En objektif dikkat eksikliği testi Continue Performance Test Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu DEHB olan çocuklar ve gençler, ebeveynlerine veya diğer yetişkinlere sadece inatçılık olsun diye, yanlış davranışlarda bulunmazlar. DEHB genellikle çocukların ve gençlerin dürtüsel tepki vermesine neden olduğu ve öğrenmelerini ve kurallara uymalarını zorlaştırdığı için sorunlar ortaya çıkar. Bu nedenle, DEHB’li birçok çocuk, başkalarıyla uygun şekilde etkileşim kurmalarına yardımcı olmak için davranış terapisine ihtiyaç duyarlar. Dikkat Eksikliği Testi Davranış terapisi, dikkatsizliği, aşırı hareketliliği veya dürtüselliği tedavi etmek anlamına gelmez. Ancak, başkalarıyla iyi geçinememe veya kurallara uymama gibi DEHB ile birlikte görülen bazı davranış sorunlarına yardımcı olabilir. Öğrencide dikkat eksikliği testleri ile tespit edilen sorunlar, davranış yönetimini gerçekleştirmek sabır, hayal gücü, yaratıcılık ve enerji gerektirir. Ebeveynlerin teknikleri tutarlı bir şekilde uygulamaları önemlidir. Program genellikle bir çocuğun uygun şekilde davranmasına ve iyi çalışmasına yardımcı olmada başarılıdır. Öğrencilerde dikkat ve dürtüsellik düzeyini ölçümlemek ve gelişim planı ile size yardımcı olmak için buradayız. Bizimle hemen iletişime geçerek, dikkat eksikliği testleri ve gelişim adımlarını planlamaya başlayın. Ceyda Çolak Tan Uzm. Psikolog & Neuro Trainer 🏠 Brain Center İstanbul ☯️ Kişisel Gelişim Merkezi Ritim İstanbul AVM, Maltepe – İstanbul 🌍 Dikkat Testi Randevusu 0216 688 77 78 Brain Center İstanbul Kişisel Gelişim Merkezi Dikkat eksikliği testleri sık sorulan sorular ve cevaplar [faq title=”” open1st=”0″ openAll=”0″][faq_item title=” Soru 1 Dikkat eksikliği için hangi testler yapılır? ” number=”1″] Cevap 1 Nöropsikiyatrik EEG Tabanlı Değerlendirme Yardımı NEBA Sistemi, beyin dalgalarını ölçen bir taramadır . DEHB olan çocuk ve ergenlerde belirli beyin dalgalarının oranı daha yüksek olma eğilimindedir. Tarama, 6 ila 17 yaş arası çocuklarda kullanım için onaylanmıştır, ancak tam bir tıbbi ve psikolojik muayenenin bir parçası olarak kullanılması amaçlanmıştır. Anketler, derecelendirme ölçekleri, entelektüel taramalar ve sürekli dikkat ve dikkat dağınıklığı ölçümlerinin tümü değerlendirmenin bir parçası olabilir. [/faq_item][/faq] [faq title=”” open1st=”0″ openAll=”0″][faq_item title=” Soru 2 Dikkat Testi nelerdir? ” number=”2″] Cevap 2 çoçuklarda dikkat eksikliği testleri hemen uygula. DEHB her insanda farklı görünür, bu nedenle sağlık profesyonellerinin tanıya ulaşmasına yardımcı olacak çok çeşitli kriterler vardır. En sık kullanılan dikkat eksikliği testleri Burdon testi ve beyin dalga analizidir. En doğru sonuca ulaşabilmeleri için değerlendirmenizi yapan uzmana karşı açık ve dürüst olmanız önemlidir. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu DEHB, düşünme, duyguları işleme ve çevrenize tepki verme şeklinizi etkileyebilen yaygın bir nöro-gelişimsel durumdur. [/faq_item][/faq] [faq title=”” open1st=”0″ openAll=”0″][faq_item title=” Soru 3 Dikkat dağınıklığını önlemek için ne yapmak gerekir? ” number=”3″] Cevap 3 Çoğu durumda, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu DEHB önlenemez, ancak küçük çocukların ve anne adaylarının kurşun gibi çevresel toksinlere maruz kalmaması ve anne adaylarının bu tür toksinlere maruz kalmaması sağlanarak hastalığa yakalanma riski azaltılabilir. Sağlıklı davranış alışkanlıklarını sürdürmek önemlidir. Dikkat eksikliği testleri uygulanır. Araştırma ayrıca erken davranış terapisinin semptomları en aza indirmenin etkili bir yolu olabileceğini düşündürmektedir. [/faq_item][/faq] [faq title=”” open1st=”0″ openAll=”0″][faq_item title=” Soru 4 Dikkat eksikliği bir çocuğa nasıl davranmalı? ” number=”4″] Cevap 4 DEHB’nin en belirgin belirtisi hiperaktivitedir. Pek çok çocuk doğal olarak oldukça aktif olsa da, dikkat eksikliği bozukluğunun hiperaktif belirtileri olan çocuklar her zaman hareket halindedir. Bir aktiviteden diğerine atlayarak birkaç şeyi aynı anda yapmaya çalışabilirler. Dikkatsiz kolayca dikkati dağılan çocuklar dikkatlerini odaklamakta, konsantre olmakta ve görevde kalmakta zorlanırlar. Yönergeleri iyi dinlemeyebilirler, önemli detayları kaçırabilirler ve başladıkları işi bitiremeyebilirler. Çok fazla hayal kurabilir veya oyalanabilirler. Dalgın veya unutkan görünebilirler ve eşyalarını kaybedebilirler. [/faq_item][/faq] [faq title=”” open1st=”0″ openAll=”0″][faq_item title=” Soru 5 Dikkat eksikliği olduğunu nasıl anlarız? ” number=”5″] Cevap 5 Dürtüsel olan çocuklar, düşünmeden önce çok hızlı hareket ederler. Sık sık araya girerler, itebilir veya kapabilir ve beklemekte zorlanabilirler. İzin almadan bir şeyler yapabilir, kendilerine ait olmayan şeyleri alabilir veya riskli davranışlarda bulunabilirler. Durum için çok yoğun görünen duygusal tepkileri olabilir. DEHB olan çocukların dürtüsellikleri öz kontrol sorunlarına neden olabilir. dikkat eksikliği testleri uygulanır continue performance test. Kendilerini diğer çocuklardan daha az sansürledikleri için konuşmaları bölerler, diğer insanların alanını işgal ederler, sınıfta alakasız sorular sorarlar, patavatsız gözlemler yaparlar ve aşırı kişisel sorular sorarlar. “Sabırlı olun” ve “Biraz bekleyin” gibi yönergeler, DEHB’li çocuklar için diğer gençlere göre iki kat daha zordur. [/faq_item][/faq] Bizi Arayın Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu; çocuklarda, ergenlerde ve yetişkinlerde görülen Dünya Sağlık Örgütü ve Amerikan Psikiyatri Birliği de dahil olmak üzere tanınan, dikkatsizlik dikkatin kolayca dağılması ve/veya aşırı hareketlilik ve dürtüsellik o anda içinden geldiği gibi hareket etme ve sonucunu düşünmeme belirtilerinin görüldüğü en yaygın nörogelişimsel ve davranışsal bir psikiyatrik bozukluktur. DEHB yaygınlık oranının yüksek olması ve yaşam boyu etkilerinin sürmesi nedeniyle toplumsal bir problemdir. Türkiye’de ise her 20 çocuktan bir tanesinde DEHB görülmektedir. Sebepleri Çevresel Faktörler mi Genetik mi? DEHB’in sebepleri halen kesin olarak bilinmese de yapılan araştırmalar kalıtım genetik ve çevresel sebepleri göstermektedir. Araştırmalar, her dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuğun mutlaka aile üyelerinin en az birinde benzer belirtiler olduğunu belirtmektedir. DEHB belirtileri olan anne babaya sahip olan çocukların, olmayanlara kıyasla 2 ile 8 kat arasında daha fazla DEHB olma olasılığı bulunmaktadır. Öte yandan araştırmalar, DEHB’e neden olan bazı çevresel faktörleri de göstermektedir. Bu çevresel faktörler, kalıtımsal olarak yatkın olan çocuklarda riski daha da arttırmaktadır. DEHB’e neden olan çevresel faktörler şu şekildedir 1. Doğum öncesi Annenin gebelikte stres yaşaması ve sigara, alkol ya da madde kullanımı. 2. Doğum sırasında Düşük ağırlıklı doğma, erken doğum. 3. Doğum sonrası Kurşun gibi ağır metallere maruz kalma ve bazı hastalıklar. Yapılan araştırmalarda, DEHB olan bireylerin beyinlerindeki bazı bölgelerde yapısal ve işlevsel farklılıklar olduğu bulunmuştur. Hepimizde bir şey yapmadan önce düşünmeyi sağlayan “fren” diyebileceğimiz bir sistem vardır. Bu fren sistemi sayesinde, içimizden geleni yapmayı durdurabiliriz. Ancak DEHB olan bireylerde bu sistem yeterince iyi çalışmamaktadır. Bu nedenle, davranışlarının sonucunu düşünemezler ve bir uyaran geldiğinde yaptıkları işe odaklanmakta ve devam etmekte zorluk çekerler. Bu da bize DEHB olan bireylerin beynindeki yapısal işlevin DEHB olmayan bireylere göre farklı olduğunu göstermektedir. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu DEHB ile ilgili Bilinmesi Gerekenler DEHB’in Dikkat Eksikliği, Hiperaktivite Aşırı Hareketlilik ve Dürtüsellik olmak üzere üç belirtisi vardır. Amerika Psikiyatri Birliği’nin 2013 oluşturduğu Tanı Ölçütleri Başvuru El kitabına DSM-5 göre DEHB’nin hiperaktivite/dürtüsellik, dikkat eksikliği ve birleşik tip olmak üzere üç alt tipi vardır. Bu belirtilerin çocuğun yaş gelişimine uygun olmaması gerekmektedir. Örneğin 2 yaşındaki bir çocuğun aşırı hareketli olması normalken, 10 yaşındaki bir çocuk için bu durum uygun değildir. Hiperaktivite aşırı hareketlilik/dürtüsellik alt tipi; aşırı hareketlilik, sırayı beklemede zorluk çekme, başkaları konuşurken onları bölme ve bir yerde uzun süre oturamama gibi belirtileri kişinin gelişimsel seviyesine ya da yaşıtlarına göre fazla sergilemesini içermektedir. Dikkat eksikliğinde temel sorun çocuğun bir şeye odaklanamaması değil, o sırada içinden gelen başka bir şey yapma isteğine engel olamamasıdır. Dikkat eksikliği alt tipinde; verilen bir görevi tamamlamada zorluk yaşama, yönergeleri takip edememe, dinlemiyormuş gibi görünme, eşyalarını kaybetme, sakarlıklar, zihinsel çaba gerektiren etkinliklerden hoşlanmama ya da kaçınma, dikkatsizce hatalar yapma ve detaylara dikkatini verememe gibi gelişimsel seviyesine ya da yaşına uygun olmayan belirtiler görülmektedir. Birleşik alt tipi ise, her iki alt tipin de kişide mevcut olmasını içerir. Amerikan Psikiyatri Birliği’nin tanı ölçütlerine göre, DEHB tanısı konulabilmesi için belirtiler 12 yaş öncesinde başlamış olmalıdır. Bebeklik Dönemi DEHB kalıtımsal ise, anne karnından itibaren belirtilerini göstermeye başlar. Özellikle DEHB olan çocukların anne karnındayken de çok hareketli olduğunu biliyoruz. Özellikle bebeklik döneminde gözlemlenen belirtiler; huzursuzluk, çok ağlama ve zor sakinleşebilme, ses ışık gibi dış uyaranlara aşırı tepki verme, uyku sorunları ve aşırı hareketli olma şeklindedir. Ancak bu belirtiler sadece DEHB olarak düşünülmemelidir. Bu belirtilerin başka sebepleri de duygusal ya da fiziksel sebepler mutlaka araştırılmalıdır. Okul Öncesi Dönem Okul öncesi dönemde 3-5 yaş genellikle çocukların dikkat süreleri kısadır ve hareketlidirler. Ancak çocuğun hareketliliği ve dikkat sorunları kendi yaşıtlarına göre farklılık gösteriyorsa dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu düşünülebilmektedir. Bu noktada önemli olan sadece ev ortamındaki davranışlar değil kreşteki öğretmenlerin gözlemleri de büyük önem taşımaktadır. Örneğin, evde devamlı hareket halinde olma, sürekli zıplama, isteklerini erteleyememe, tutturmalar, çok konuşma, sakarlıklar, sürekli soru sorma, bir oyunda dikkatini verememe ve hemen başka oyuna geçme ve okulda sırasını bekleyememe, başka çocuklara zarar verme vurma, itme, ısırma vb., sandalyede oturamama, kıpır kıpır olma, kurallara uymama, çok konuşma, hareketli oyunları tercih etme, aktiviteleri sürdürememe gibi belirtiler DEHB olasılığını düşündürebilir. İlkokul Dönemi İlkokul döneminde ise artık DEHB belirtileri daha net bir şekilde görülmektedir. Özellikle sınıf öğretmenlerinin sınıf içi gözlemleri çok önemlidir. Ancak unutulmamalıdır ki sadece evde ya da sadece okulda bu belirtilerin gözükmesi DEHB olduğuna işaret etmemektedir. Mutlaka her iki ortamda da çocuğun bu belirtileri gösteriyor olması gereklidir. İlkokul döneminde görülen belirtiler; sandalyede oturamama, kıpır kıpır olma, ders sırasında yerinden kalkma ve sınıf içinde dolaşma, dersi dinlemekte zorluk, sırasını bekleyememe, sorunun tamamını dinlemeden yanıt verme eğilimi, sınavlarda ve ödevlerde dikkatsizce hatalar yapma, okul başarısının kendi potansiyeliyle uygun olmaması ve dengesiz olması, arkadaş ilişkilerinde zorluk dışlanma, dağınıklık, defter düzeninin olmaması, unutkanlıklar, eşyalarını sıklıkla kaybetmesi gibi. Özellikle aşırı hareketlilik ve dürtüsellik belirtilerinin daha sık görüldüğü erkek çocuklarının sınıf içindeki davranışsal problemleri öğretmenler tarafından daha kolay fark edilmekte ve aileleri bir uzmana yönlendirmeleri konusunda teşvik edici olmaktadır. Ancak yapılan araştırmalara göre özellikle kız çocuklarında dikkat eksikliği alt tipinin daha yaygın olduğu dikkate alınırsa, bu alt tipin daha çok içedönük belirtilerinin aile ve/veya öğretmenler tarafından tanınmaması ya da gözden kaçması daha olasıdır. Bu nedenle, özellikle dikkat eksikliği olan kız çocukları bir uzmana yönlendirilmedikleri için erken müdahale şanslarını yitirmelerine neden olabilir. Ergenlik Dönemi DEHB yaşam boyu devam eden bir rahatsızlık olması sebebiyle erken tanı ve tedavi önemlidir. Çocukluk döneminde tedavi edilmeyen bir DEHB, ergenlik döneminde de sorunlar yaşatmaktadır. Ergenlik dönemi; fiziksel, hormonal, duygusal olarak değişimin olduğu genç için her anlamda zor olan bir süreçtir. DEHB olan gençte aşırı hareketlilik bu dönemde azalsa da dikkat sorunları ağır basmaya başlamaktadır. Dersi dinlemekte ve odaklanmakta zorluk yaşarlar. Akademik başarıda belirgin bir düşüklük olur. Öğretmenleri ve arkadaşlarıyla ilişkilerinde ve iletişiminde zorluk yaşarlar. Riskli ve tehlikeli davranışlar artabilir. Özgüven düşüklüğü ve depresif belirtiler görülebilir. DEHB olan çocuklara iyi bir ebeveyn olmanın önceliği, DEHB’li çocukların davranışlarını anlamaktan geçmektedir. DEHB dikkatini toparlamakta problem, aşırı hareketlilik, davranışlarını kontrol etmekte zorlanma gibi durumları içerir. Bu çocuklar Söylenen talimatları bazen duymayabilirler ve bu yüzden bu talimatlara uyamayabilirler. Düzensiz olabilirler ve kolay dikkatleri dağılabilir. Konuşmanızı bölebilirler ve uygunsuz zamanlarda ilgi bekleyebilirler. Düşünmeden konuşabilirler. Evde hareketli olabilirler ve kendilerini tehlikeye sokacak davranışlarda bulunabilirler. Unutkan olabilirler. Oyunlarda, derste, sohbet esnasında dikkatini sürdürmekte zorluk yaşayabilirler. Ödevlerinde sık hata yapabilir ve detayları kaçırabilirler. Verilen görevleri tamamlamakta güçlük çekebilirler. Düzenli olmakta zorluk çekebilirler. Kalemlerini, defterlerini vb. sıklıkla kaybedebilirler. Ebeveynlere Tavsiyeler Evde çocuğunuzun yerine getirmesini istediğiniz görevleri planlayın. Kurallar ve beklentileriniz konusunda açık ve net olun. Kurallara uyulduğunda ve uyulmadığında sonucunun ne olacağını ona önceden söyleyin. Kurallara uyduğunda da uymadığında da sonucunu çocuğunuzun deneyimlemesine olanak verin. Aksi durumda koyulan kuralların kalıcığı olmamaktadır. Yapılandırılmış bir ortam yaratın. Yani verilen bir görevin nasıl, nerede ve ne zaman yapılacağı çocuk tarafından iyi anlaşılırsa, bu görevleri çocuğun başarma olasılığı daha yüksektir. Örneğin; uyku, yemek yemek, ödev, oyun saatlerinin nerede ve ne zaman yer alacağının belirlenmesi gibi. Yaptığı olumlu davranışlarından ve yerine getirdiği görevlerinden dolayı ona sözlü olarak memnuniyetinizi dile getirin. DEHB’li çocuklar çok fazla eleştiriye maruz kaldıkları için onların olumlu davranışlarının övgü ile pekiştirilmesi önemlidir. Küçük meseleleri görmezden gelin. Örneğin; çocuk verilen sorumluklardan bir tanesinde zorlanıyorsa bunun için hemen öfkelenmeyin. Çocuk için daha yapıcı bir ortam sağlayın. Ödevlerini/verilen görevleri kısa molalar vererek yaptırın. Mola zamanında teknolojik aletlerden uzak durmasına özen gösterin. Verdiğiniz talimatların net ve anlaşılır olmasına dikkat edin. Onunla konuşurken göz teması kurun. Bu, söylediklerinizin karşı tarafa iletildiğinden emin olmanızı sağlar. DEHB’li çocuklar enerji doludurlar. Bu yüzden onların fiziksel aktiviteler ile enerjilerini sağlıklı bir şekilde boşaltmalarına olanak tanıyın. Televizyon ve bilgisayar başında geçirdiği zamanı sınırlandırın. Son olarak, mümkün olabildiğince sakin kalmaya çalışın. Ebeveynler kontrolden çıktıklarında çocukların öfkesinin daha da arttığını aklınızda bulundurun. Sakin kalmakta zorlanıyorsanız profesyonel yardım alın. Ece Eryılmaz Seçen - Uzman Klinik Psikolog İletişime Geçin 0212 233 01 10 nolu telefonu arayarak veya dbe e-posta adresine mail atarak randevu alabilirsiniz. DEHB nedir? Çocuklarda dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğunda DEHB, -ortasında yer alan taksim işaretinin de işaret ettiği gibi- ya dikkat eksikliği ya hiperaktivite ya da her ikisi olabilir. Yani bu ikisi aynı şeyler değil. Aslında, dikkat eksikliği olup aşırı hareketli/dürtüsel hiperaktif olmayanlar DEHB olgularının yaklaşık yarısını oluşturuyor. Kalanların da önemli bir bölümü kombine tip. Sadece hiperaktivite olup dikkat sorunları olmayan ise dürtüsel alt tip, görülme oranı DEHB olgularının yalnızca %5-10’u. DEHB’de dikkat işlevlerinde sorunlar ve dürtüsellik temel sorun. Ancak bu temel belirtilerin yanı sıra gelişimsel, duygusal, öğrenme ve planlama ile ilgili sorunlarla motivasyon düşüklüğü gibi ek belirtiler de sıklıkla eşlik eder. Çocukların yaklaşık %5-10’unda görülen bir bozukluktur. Tüm dünyada oranlar birbirine yakın. Ülkemizde yeni yapılan epidemiyolojik çalışmalarda biraz daha yüksek oranlar çıkıyor. Dikkat dağınıklığı ve dikkat eksikliği aynı şey mi? “Dikkat” sözcüğü içinde çok farklı işlevleri barındıran bir genel ifade aslında. Örneğin; uyarılma, odaklanma, motivasyon, dikkati sürdürme, uygun uyaranın seçimi, uygun olmayan uyaranın bastırılması vb. çok sayıda beyin parçası ve işlevi süreçte yer alıyor. Bu süreçleri düzenleyen beyin yapıları ve moleküllerdeki sorunlar bu işlevlerin bozuk olmasına neden olur, buna da dikkat bozukluğu diyoruz. Yani dikkat “dağınıklığı” ya da “eksikliği” biraz yanlış isimlendirme sayılabilir. Dikkat eksikliğinin belirtileri Her hareketli ya da yaramaz diye tabir edilen çocuğa “Hiperaktif bu.” denmeye başlandı. Her mutsuz olan depresyonda olmadığı gibi ya da her göğüs ağrısı kalp krizi olmadığı gibi her dikkat sorunu da DEHB değildir. Bu yüzden hiperaktivite belirtilerini bilmek ve buna göre bir değerlendirme yapmak gerek. DEHB çok sayıda alanda sorun yaşatan, karmaşık, zorlayıcı ve gerçek bir bozukluktur. Öğretmenler ise sıklıkla şu ifadeleri kullanır “Kendi sınıfta, zihni başka yerde.”, “Aslında çok akıllı ama kendini derse vermiyor.”, “Çok aceleci, düşünmeden cevap veriyor.” Ebeveynleri ise “Dersin başına otursa da ya tuvalete gider ya kalemini düşürür, bir bahane bulup sık sık ayağa kalkar.”, “İşine geleni duyar, işine gelmeyeni duymaz.” gibi ifadeler kullanır. Dikkat eksikliği olan çocuğun özelliklerine dair en sık görülen sorunlar şunlardır Zamanı iyi kullanamama, Dağınıklık, Uyku sorunları, İştah sorunları, Aile ve arkadaşlarla ilişki sorunları, Yaşadıklarından ders alamama. DEHB belirtilerine erkek çocuklarda daha sık rastlanır. Kronik bir seyri vardır. Zaman içinde belirtiler yaşa uygun olarak değişimler gösterir. Anneler tecrübelerini anlattı Çocuğum Hiperaktif mi? Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu nedenleri Çocuklarda dikkat eksikliği nedenleri yüksek düzeyde genetik nedenselliğe bağlıdır. Özellikle dopamin ve noradrenalin işlevlerinde sorun vardır. Yetersiz çalışan dopamin sistemi çocuğu “sıkılmış, hareketli, dikkatsiz” yapar. Yetersiz çalışan noradrenalin sistemi de kişiyi “isteksiz, öğrenmede zorluk yaşayan” hale sokar. Sağlıksız genler, örneğin bu moleküllerin hücreye alınmasını sağlayan yapıların uygunsuz çalışmasına neden olur. Zeki çocukların hiperaktif olduklarına dair bir görüş var ancak DEHB ile zeka gelişimi arasında bağlantı yoktur. Zekası çok yüksek olanlarda da çok düşük olanlarda da DEHB görülebilir. DEHB varlığı zekanın verimsiz kullanılmasına, performansın daha düşük olmasına neden olur. Çünkü dikkat işlevlerinin çoğu, bilişsel yürütücü işlevlerle örtüşür ve zeka değerlendirmelerinin birçok alt testinde daha düşük skorlara yol açabilir. Çocuklarda dikkat dağınıklığı testi Dikkat eksikliği ve hiperaktivite testleri hakkında bilgi vermek ve çocuklarda DEHB tanısının nasıl koyulduğundan bahsetmek gerekirse, DEHB hemen hemen tüm psikiyatrik bozukluklarda olduğu gibi klinik tanıyla tescilleniyor. Çocuk psikiyatrisi uzmanlarınca tanı konulabilir. Bozukluğun saptanmasında psikometrik ölçümler yararlı olabilir. Laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemleri tanı koydurucu değildir, tanıya yardımcı olabilir ve ek tıbbi sorunların varlığında ya da dışlanmasında yararlıdır. Çocukta dikkat eksikligi tedavisi Hiperaktif çocuğun tedavisi çok boyutludur. Dikkat eksikliği tedavisi için ilaçlar mevcut fakat ilaç tedavileri altın standart kabul edilir. Aile eğitimleri, davranışçı yöntemler, aile terapileri, okulla iş birliğine dayalı yöntemler vb. kullanılır. İlaç tedavilerini kullanmamak da bir risktir ve çok sayıda çalışma göstermiştir ki tedavisiz kalan çocuklar çok daha büyük risk altındadır. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tedavisinde kullanılan ilaçların yan etkileri oluyor mu, gibi sorular ebeveynleri meraklandırabilir. İlaç tedavileri arasında metilfenidat, atomoksetin gibi ilaçlar ilk basamakta yer alır. Ek tanılar ve sorunlara yönelik onlarca farklı ilaç seçeneği ek olarak kullanılabilir. Gelişimsel özellikler, beynin kimyası, karaciğer ve böbrek işlevleri, metabolizma hızı, aile içi işlevler ve benzeri çok sayıda etken dikkate alınır. Küçük yaşlardaki çocuklarda stimulan yerine Risperidon gibi atipik antipsikotikler daha fazla tercih edilir. Son yıllarda özellikle ABD'de okul öncesi çocuklarda DEHB belirtilerine karşı klonidin ve guanfasin gibi alfa-2 adrenerjik agonistlere olan ilgi artmış durumda. DEHB sonradan geçer mi? Hiperaktivite tedavisi görmeten çocukların yaklaşık dörtte üçü erişkinlikte de DEHB tanısı almaya devam eder. Tedavi alanlarda ise erişkinlikte tanı alma oranı beşte bire kadar düşebilir. Tedavi almayanlarda belirtiler şekil değiştirebilir. Ergenlikte ek bazı sorunlar gündeme gelebilir. Örneğin; Okul başarısızlığının artması, Aile ve arkadaş ilişkilerinde bozulma, Kendilik saygısında azalma, Moral bozukluğu, Yasal ya da tıbbi sorunlara yol açabilecek riskli davranışlar Örn madde kullanımı, rastgele cinsel ilişkiye girme, suç işleme. Erişkinikte ise meslek seçimi ve sürdürülmesinde sorunlar, insan ilişkilerinde sorunlar, evlilik sorunları, alkol ve/veya madde kötüye kullanımı, kendinden ya da yaşamdan memnuniyetsizlik vb. çok sıktır. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan öğrencilerin eğitimi Çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu eğitimi diye özel bir eğitim mevcut değil. Mevcut şartlarda bu tür eğitimler çok az sayıda ve etkinliğine yönelik bilimsel veri henüz yetersiz. DEHB olan çocuğun akademik başarısının engellenmemesi için öğretmenlerin bilinçli yaklaşımı ve bu çocukların yaşadığı sorunlara göre planlanmış ders ve sınıf ortamları önemli bir etkiye sahip. Daha düşük sınıf mevcutu, İnteraktif yönteme ve harekete dayalı öğretim teknikleri, Empati ve denetim içeren eğitsel yaklaşım, Evde ve diğer ortamlarda da eğitimin desteklenmesi, Çocuğu diğer becerilerinin geliştirilmesi ve desteklenmesi özellikle sportif faaliyetler vb. yararlı olacaktır. DEHB’li çocukların ve ailelerinin en çok yaşadığı sorunlar Anne babaların önemli bir kısmında da DEHB tanısı genetik yatkınlık nedeniyle konabildiğinden daha da sabırsız insanlar olabiliyorlar. Zorlukları olan bir çocuğa yaklaşım zaten zor iken bu anne babaların durumu daha da güçleşiyor. Günlük hayatta en çok ilişki sorunları, Acelecilik ve dikkat sorunlarından kaynaklanan eldeki kaynakların verimsiz kullanımı, Sonuç olarak da ailecek “çaresizlik, yetersizlik, öfke, karamsarlık” gibi duygular hayata hakim olmaya başlayabiliyor. Anne babaların da çoğu zaman psikolojik, psikiyatrik destek alması kaçınılmaz oluyor. Anneler tecrübelerini paylaştı Dikkat Eksikliği Olan Oğlum Bei Zorluyor, Ne Yapmalıyım? Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklara nasıl davranılmalı? İki cüme ile özetlemek gerekirse; birincisi “Empatik bir dil ve tutumla yaklaşmayı becerebilmeliler.” Yani çocuğun duygu ve düşüncelerinin aynalanması, anlaşılması ve ona uygun yöntemle çözüm üretmeleri konusunda rehberlik edebilmeleri gerekiyor. İkincisi de “Doğru şekilde sınır koymayı başarabilmeliler.” Yani çocuğa tutarlı ve güvenli sınırlar dahilinde yaşama alışanlığı kazandırmak konusunda ödül vb. yöntemleri kullanabilir. Doktorunuz da onaylıyorsa uygulayabilirsin Akademisyenanne'den Çocuklara Sınır Koymak İçin 4 Şok Yöntemi DEHB'nin disleksi, panik atak ve otizm gibi bozukluk/rahatsızlıklarla bağlantısı ne? Bu bozukluk %70-90 oranında en az ikinci bir psikiyatrik tanı ile birliktelik gösterir. Bu tanılar arasında; Özgül öğrenme bozuklukları, Karşıt olma/karşı gelme bozukluğu, Davranım bozukluğu, Depresyon ve diğer duygudurum bozuklukları, Tik bozuklukları, Çeşitli kaygı bozuklukları, Takıntı bozukluğu yer alır. Özellikle özgül öğrenme bozuklukları Örn Disleksi yani okuma bozukluğu, karşıt olma/ karşı gelme bozukluğu ve davranım bozukluğu DEHB’ye en sık eşlik eden psikiyatrik bozukluklardır. Anlattık Disleksi Nedir? Disleksi Olan Çocuğun Özellikleri Ne? Otizmli çocukların da %50-70’inde DEHB eşlik eder. Panik bozukluğu tanısı alan erişkinlerin çocukluklarında DEHB tanısı alma oranları yaklaşık beş kat daha sıktır. Bu nedenle DEHB tedavisi çok boyutlu ve uzun soluklu olmalıdır. Detaylar burada Otizm Hakkında Her Şey

3 yaş çocuğu dikkat eksikliği